Zmniejszyć się może również wolumen obrotów i wartość akcji spółki. Oznacza to, że strategia na okres po IPO jest niezbędna do utrzymania wartości i korzyści z wejścia na giełdę. Niemal natychmiast po zakończeniu IPO rozpoczyna się proces ponownego opowiadania i dopracowywania kompleksowej informacji o spółce. inwestorów przekładające się na wartość akcji. Stowarzyszenie w ramach kampanii „SEG dla CSR” podejmuje działania w celu popularyzacji idei społecznej odpowiedzialności biznesu wśród spółek giełdowych. Mam wielką nadzieję, że przygotowany dla Państwa przewodnik będzie drogowskazem pokazującym, jak rozpocząć budowanie Value. Value investing to strategia polegająca na inwestowaniu w spółki charakteryzujące się korzystną wyceną w stosunku do swojej realnej wartości wewnętrznej. Mianem value określane są także pojedyncze spółki lub całe grupy spółek spełniające powyższe założenie. Value investing jest strategią kontrariańską, co oznacza Fast Money. Sławomir Lisek 3 Wydział Rolniczo - Ekonomiczny 4 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie 5 e-mail: slisek@ 6 Streszczenie: Spółki giełdowe są przedmiotem publicznego zainteresowania. 7 Ich akcje są obiektem inwestowania zarówno profesjonalnych inwestorów, 8 jak i drobnych graczy. Ich akcje kupują zarówno profesjonalni inwestorzy jak 9 i drobni gracze. W celu podjęcia właściwej decyzji niezbędna jest analiza 10 kształtowania się ich kursów i trafna prognoza. Jedną z najczęściej 11 stosowanych jest analiza fundamentalna. Warunkiem jej stosowania jest 12 istnienie związku pomiędzy zmianą pozycji fundamentalnej firmy, a zmianą 13 kursów jej akcji. Przeprowadzone badania wykazały brak tego związku, więc 14 bardziej uzasadniona jest analiza techniczna. 15 Słowa kluczowe: giełda papierów wartościowych, kondycja finansowa 16 przedsiębiorstwa, analiza fundamentalna 17 WSTĘP 18 Cel pracy 19 Akcje spółek giełdowych są przedmiotem publicznego obrotu. Nabywają je 20 zarówno w dużych pakietach zawodowi inwestorzy, niekiedy potocznie zwani 21 „rekinami giełdowymi”, jak i drobni inwestorzy, próbujący pomnożyć na 22 operacjach giełdowych niewielkie oszczędności. Inwestorzy giełdowi swoje zyski 23 zazwyczaj chcą zrealizować głównie na skutek wyższego kursu akcji w momencie 24 sprzedaży, niekiedy również w drodze otrzymania dywidendy. W celu wyboru 25 odpowiedniego portfela kupowanych akcji, inwestorzy dokonują stosownych 26 analiz, tak by osiągnąć zadowalający rezultat finansowy przy ponoszeniu 27 akceptowalnego ryzyka. Analiza techniczna polega głównie na badaniu 28 kształtowania się kursu akcji w czasie i obserwowaniu ekstremów lokalnych tych 29 kursów. Polega ona głównie na analizie trendów cen akcji, z wykorzystaniem 30 264 Sławomir Lisek średnich ruchomych lub też równania regresji [Tarczyński 2002]. W przypadku 1 analizy fundamentalnej podstawą decyzji o wyborze akcji do portfela jest ocena 2 kondycji ekonomiczno finansowej spółki i wycena wewnętrznej wartości akcji 3 [tamże, s. 9]. Analiza ta zasadna jest wtedy, gdy zmiana kursów akcji, jest ściśle 4 związana ze zmianą pozycji fundamentalnej firmy. W innym przypadku pozostaje 5 inwestorowi wyłącznie analiza techniczna. Zasadnym wydaje się więc zbadanie tej 6 zależności. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie związku pomiędzy zmianą 7 pozycji fundamentalnej firmy, a zmianą kursów jej akcji po podaniu do publicznej 8 wiadomości sprawozdań finansowych. W razie istnienia takiego związku, próba 9 oszacowania równania regresji. 10 Materiał badawczy 11 Podstawą do przeprowadzenia badań są jednostkowe sprawozdania 12 finansowe losowo wybranych 20 firm z województwa mazowieckiego. Wzięto pod 13 uwagę spółki z wyłączeniem banków, ubezpieczycieli, funduszy inwestycyjnych. 14 Wykorzystano sprawozdania jednostkowe. 15 Metodyka badań 16 Zdaniem Tarczyńskiej – Łuniewskiej do pomiaru siły fundamentalnej 17 przedsiębiorstwa najbardziej adekwatne są metody statystyczno – ekonometryczne. 18 Wśród tych metod szczególne znaczenie ma wielowymiarowa analiza 19 porównawcza [Tarczyńska – Łuniewska 2013]. Według tej autorki siła funda-20 mentalna powinna być stabilna w czasie [tamże, s. 179]. W przypadku niniejszej 21 pracy ważna będzie nie tyle ocena trwałej siły fundamentalnej, co zmiana pozycji 22 fundamentalnej firmy w dwóch odległych od siebie punktach czasowych. Wybrano 23 więc zmianę pozycji fundamentalnej pomiędzy końcem 2016, a końcem 2014 roku. 24 Pozycję fundamentalną (f) określono jako sumę mierników diagnostycznych, 25 unormowanych metodą unitaryzacji zerowanej. Spośród szerokiego grona 26 mierników prezentujących sytuację finansową firmy wybrano: 27 ROA- rentowność netto aktywów, 30 ROE – rentowność netto kapitału własnego, 35 Zn – jak w 1), 36 Kw – kapitał własny. 37 Zb AO – aktywa obrotowe, 4 Z – zapasy, 5 Zb – zobowiązania bieżące. 6 Zkw – zadłużenie kapitału własnego, 9 ZO – zobowiązania ogółem, 10 Kw – jak w 2). 11 12 Powyższe wskaźniki przyjęto za publikacją Bednarskiego [Bednarski 2007] gdzie 13 są one szeroko omówione. Mierniki te zostają uzupełnione o wskaźnik względnych 14 zmian przychodów ze sprzedaży w stosunku do roku poprzedniego, który ma 15 obrazować perspektywy firmy na przyszłość: 16 SCt – względna zmiana przychodów ze sprzedaży dla roku t, 19 St - przychody ze sprzedaży dla roku t, 20 St-1 – przychody ze sprzedaży dla roku t-1. 21 Z grona powyższych wskaźników destymulantą jest oznaczony wzorem (4), 22 pozostałe zaliczono do stymulant. Wprawdzie wskaźnik płynności niejednokrotnie 23 uznawany jest za nominantę [Tarczyński 2002], jednak autor niniejszego artykułu 24 uważa, iż nie występuje takie zjawisko jak nadpłynność. Wysoka płynność może 25 pozwolić uratować się spółce w trudnym okresie, a przedsiębiorcy mają wrodzoną 26 skłonność do inwestowania swoich środków, więc nie pozostawiliby wolnych 27 środków nie zainwestowanych, gdyby była możliwość ich korzystnego 28 ulokowania. 29 Wskaźniki określone wzorami (1) (2) (3) (5) zostaną więc unormowane wg wzoru 30 266 Sławomir Lisek - ij i x max – oznacza maksymalną j-tą zmienną, 1 - ij i x min – oznacza minimalną j-tą zmienną, 2 - xij – oznacza j-tą zmienną i-tego obiektu. 3 Natomiast zmienna określona wzorem 4 zostanie unormowana następująco 4 [Kukuła 2000]: 5 i ij i ij ij i ij j i x x x x z max min max ,    . (7) 6 Oznaczenia jak we wzorze (6). 7 Suma unormowanych wskaźników określonych wzorami od (1) do (5) będzie 8 oznaczona f i wskazuje pozycję fundamentalną firmy za dany rok. 9 Spółki giełdowe publikują swoje sprawozdania finansowe za rok poprzedni 10 najczęściej w okresie od lutego do kwietnia roku następnego (oczywiście o ile ich 11 rok obrachunkowy pokrywa się z kalendarzowym). Dlatego też za kurs akcji po 12 ogłoszeniu danych bilansowych na koniec 2014 roku zasadnym jest przyjąć średnią 13 arytmetyczną z kursów zamknięcia na 14 natomiast za kurs po ogłoszeniu danych za 2016 rok, 15 wydaje się zasadne przyjąć średnią arytmetyczną z kursów zamknięcia na 16 roku. 17 Zmianę pozycji fundamentalnej będzie obrazował iloraz f za 2016 do f za 2014. 18 Do oceny zmian kursu akcji zastosowany zostanie iloraz pomiędzy kursem akcji po 19 ogłoszeniu danych bilansowych za 2016 rok, a kursem po ogłoszeniu danych 20 finansowych na koniec 2014 roku. 21 Do analizy związku pomiędzy zmianą pozycji fundamentalnej, a zmianą kursu 22 akcji zostanie wykorzystany współczynnik korelacji liniowe Pearsona [Woźniak 23 i in. 2002]. W razie silnej korelacji pomiędzy tymi wielkościami zostanie podjęta 24 próba skonstruowania równania regresji wyjaśniającego zmienność kursów akcji 25 [tamże, s. 71]. 26 27 WYNIKI BADAŃ 1 Diagnostyczne wskaźniki sytuacji finansowej badanych firm 2 Poniżej podano wskaźniki kondycji finansowej badanych firm na koniec 3 2014 i na koniec 2016 roku, zgodnie z wzorami od 1) do 5). Wynoszą one: 4 Tabela 1. Wskaźniki kondycji finansowej badanych przedsiębiorstw 5 Lp. Spółka 2014 2016 SC ROE ROA Ps Zkw SC ROE ROA Ps Zkw 1 Trakom 1,28 0,09 0,05 1,04 0,85 1,08 0,05 0,03 1,06 0,62 2 Budimex 1,14 0,35 0,05 0,81 6,50 1,09 0,57 0,08 0,87 5,91 3 Erbud 1,29 0,05 0,02 1,42 2,22 1,00 0,05 0,02 1,73 2,28 4 Mostostal Płock 1,58 0,08 0,04 3,08 0,76 1,16 -0,16 -0,06 1,65 1,42 5 Mostostal Warszawa 1,03 0,38 0,04 1,14 7,63 1,10 0,07 0,01 1,46 4,22 6 Polimex Mostostal 1,01 -0,99 -0,05 1,09 18,23 0,87 0,01 0,00 1,07 8,06 7 Synektik 1,04 0,02 0,01 1,43 0,86 0,58 0,02 0,02 1,09 0,58 8 Aplisens 1,04 0,11 0,11 5,24 0,05 0,99 0,09 0,09 6,98 0,32 9 Vigo 0,99 0,29 0,22 10,11 0,33 1,00 0,27 0,20 3,80 0,34 10 Polenergia 0,33 -0,01 -0,01 0,98 0,22 0,74 -0,07 -0,07 10,65 0,07 11 Ergis 0,96 0,08 0,04 0,82 0,87 1,05 0,11 0,06 0,74 0,78 12 Atende 0,89 0,09 0,04 1,01 1,39 0,81 0,14 0,06 1,20 1,36 13 NTT 1,04 0,02 0,01 1,22 0,90 0,85 0,02 0,01 1,00 0,88 14 CUBE ITG 0,99 0,05 0,02 1,05 1,41 0,44 0,07 0,03 0,93 1,12 15 Macrologic 1,04 0,21 0,17 2,35 0,24 1,03 0,24 0,18 1,59 0,33 16 Intercars 1,11 0,10 0,05 1,25 1,01 1,20 0,10 0,04 0,85 1,39 17 Global Cosmed 1,08 0,13 0,16 1,36 1,06 1,38 -0,03 -0,02 0,59 0,61 18 Harper Hygienics 0,98 0,35 0,11 0,36 2,04 1,02 -0,07 -0,02 0,33 1,97 19 Gobarto 0,88 0,03 0,01 0,81 0,88 1,02 0,03 0,01 0,65 1,06 20 Mennica Polska 0,93 0,15 0,09 0,96 0,66 1,22 0,17 0,09 0,19 0,94 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych badanych firm 6 Analizując dane zaprezentowane w tabeli 1 można powiedzieć, iż 7 większość spółek w badanych latach zwiększała swoją sprzedaż, o czym świadczy 8 większy od 1 wskaźnik SC w przypadku 12 spółek w 2014 i w 2016 roku. Ponadto 9 w 2016 roku 1 spółka (VIGO), charakteryzowała się taką samą sprzedażą, jak 10 268 Sławomir Lisek w roku poprzednim - wskaźnik SC=1. W 2014 roku sprzedaż spadła w porównaniu 1 z rokiem poprzednim w przypadku 8 spółek, natomiast w 2016 roku w przypadku 2 7 spółek. Świadczy to generalnie o tym, że spółki w większości mają dobre 3 perspektywy rozwojowe. 4 Badane spółki zachowują właściwą płynność finansową. Wskaźnik 5 płynności szybkiej nie powinien być niższy od jedności, ale nie stanowi to jeszcze 6 wielkiego problemu dla firmy gdy jest niższy, ale nie spada poniżej 0,8. Wartość 7 nie niższą od 1 wskaźnik ten przyjmuje w 2014 roku dla 14 spółek, w 2016 roku 8 dla 12 spółek. Natomiast wartość nie niższą od 0,8 wskaźnik ten przyjmuje w 2014 9 roku dla 19 spółek a w 2016 roku dla 15 spółek. Generalnie więc płynność jest 10 zachowana, natomiast zwraca uwagę pogarszająca się płynność finansowa w 2016 11 roku w stosunku do 2014 roku. 12 Wskaźnik zadłużenia nie powinien przekraczać 1,2. W przypadku 13 badanych spółek na koniec 2014 roku 13 spółek nie przekracza dopuszczalnego 14 zadłużenia, podobna sytuacja wystąpiła na koniec 2016 roku. W większości 15 analizowanych przypadków zadłużenie jest w dopuszczalnej normie, tylko 16 w przypadku (może wymienić firmy lub wskazać ile jest tych spółek). 17 W 2014 roku dwie spośród 20 badanych firm charakteryzowały się ujemną 18 rentownością, pozostałe przedsiębiorstwa były rentowne, osiągając wyższą 19 rentowność kapitału własnego od oferowanej stopy procentowej na rynku 20 bankowym. Natomiast w 2016 roku 4 firmy charakteryzują się ujemną 21 rentownością, pozostałe zaś są zyskowne, z wyższą rentownością kapitału 22 własnego od możliwych do uzyskania stóp procentowych z lokat. Firmy więc 23 zasadniczo są rentowne, jednak w 2016 roku większy jest udział firm 24 deficytowych. 25 Unormowane diagnostyczne mierniki kondycji finansowej badanych spółek 26 Poniżej zaprezentowano unormowane diagnostyczne mierniki kondycji 27 finansowej badanych spółek: 28 Tabela 2. Unormowane mierniki kondycji finansowej badanych spółek 29 Lp. Spółka 2014 2016 SC Rkw Rnm Ps Zkw SC Rkw Rnm Ps Zkw 1 Trakom 0,7631 0,6895 0,4015 0,0814 0,9563 0,6018 0,6640 0,3390 0,0832 0,9686 2 Budimex 0,6464 0,8610 0,4037 0,0594 0,6453 0,6096 1,0000 0,5264 0,0648 0,6777 3 Erbud 0,7653 0,6664 0,2944 0,1180 0,8806 0,5370 0,6679 0,2960 0,1475 0,8775 4 Mostostal Płock 0,9963 0,6843 0,3930 0,2761 0,9608 0,6617 0,5348 0,0198 0,1399 0,9244 5 Mostostal Warszawa 0,5608 0,8760 0,3919 0,0912 0,0583 0,6187 0,6763 0,2843 0,1217 0,7704 6 Polimex Mostostal 0,5458 0,0001 0,0639 0,0862 0,0000 0,4294 0,6386 0,2437 0,0843 0,5595 Lp. Spółka 2014 2016 SC Rkw Rnm Ps Zkw SC Rkw Rnm Ps Zkw 7 Synektik 0,5656 0,6467 0,2763 0,1188 0,9556 0,1985 0,6499 0,2936 0,0860 0,9709 8 Aplisens 0,5685 0,7083 0,6201 0,4826 1,0000 0,5293 0,6946 0,5524 0,6493 0,9852 9 Vigo 0,5293 0,8218 0,9977 0,9485 0,9845 0,5350 0,8049 0,9265 0,3455 0,9842 10 Polenergia 0,0000 0,6264 0,2053 0,0758 0,9907 0,3295 0,5891 0,0128 0,9996 0,9988 11 Ergis 0,5066 0,6827 0,3797 0,0600 0,9548 0,5794 0,7046 0,4532 0,0527 0,9599 12 Atende 0,4488 0,6947 0,3766 0,0782 0,9262 0,3863 0,7217 0,4401 0,0966 0,9281 13 NTT 0,5681 0,6495 0,2835 0,0981 0,9534 0,4161 0,6499 0,2849 0,0777 0,9542 14 CUBE ITG 0,5316 0,6686 0,3172 0,0818 0,9251 0,0874 0,6790 0,3541 0,0703 0,9411 15 Macrologic 0,5684 0,7666 0,8160 0,2063 0,9898 0,5625 0,7882 0,8636 0,1336 0,9847 16 Intercars 0,6222 0,7005 0,4176 0,1018 0,9470 0,6981 0,6976 0,3832 0,0634 0,9264 17 Global Cosmed 0,6019 0,7159 0,4537 0,1120 0,9444 0,8408 0,6186 0,1878 0,0384 0,9690 18 Harper Hygienics 0,5166 0,8567 0,6339 0,0167 0,8904 0,5504 0,5903 0,1611 0,0137 0,8943 19 Gobarto 0,4373 0,6526 0,2929 0,0593 0,9546 0,5518 0,6527 0,2886 0,0440 0,9444 20 Mennica Polska 0,4825 0,7294 0,5478 0,0737 0,9662 0,7098 0,7411 0,5371 0,0003 0,9512 Źródło: opracowanie własne 1 Dane z tabeli 2 zgodnie z zasadami normowania metodą unitaryzacji 2 zerowanej mieszczą się w przedziale [0,1]. Na ich wielkość mają wpływ elementy 3 odstające, co jest widoczne zwłaszcza w przypadku wskaźnika płynności szybkiej, 4 który firmy Vigo i Aplisens osiągają w 2014 roku na bardzo wysokim - odstającym 5 poziomie, co powoduje bardzo niskie wartości unormowanych mierników dla 6 reszty spółek. Natomiast wysokie zadłużenie kapitału własnego Polimex Mostostal 7 w 2014 roku, powoduje, iż unormowany wskaźnik zadłużenia kapitału własnego 8 dla reszty przedsiębiorstw jest bardzo wysoki. 9 10 270 Sławomir Lisek Pozycja fundamentalna firm w 2014 i 2016 roku i kurs ich akcji 1 W tabeli 3 zamieszczono miarę pozycji fundamentalnej firm w 2014 2 i 2016 roku. 3 Tabela 3. Pozycja fundamentalna firm w 2014 i 2016 roku i średnie kursy ich akcji 4 w połowie maja 2015 i 2017 roku1 5 Lp. Spółka f14 f16 f16/f14 AP15 AP17 AP17/AP15 1 Trakom 2,8918 2,6566 0,9187 10,0440 15,2920 1,5225 2 Budimex 2,6158 2,8734 1,1004 175,4600 269,5400 1,5362 3 Erbud 2,7246 2,5259 0,9271 34,2800 31,8700 0,9297 4 Mostostal Płock 3,3104 2,2807 0,6889 18,1960 13,3340 0,7328 5 Mostostal Warszawa 2,5031 2,4715 0,9874 9,7940 11,9440 1,2195 6 Polimex Mostostal 0,6960 1,9555 2,8108 5,3000 7,7220 1,4570 7 Synektik 2,5630 2,1990 0,8580 16,8360 15,4560 0,9180 8 Aplisens 3,3796 0,4108 1,0092 13,1180 13,3060 1,0143 9 Vigo 4,2819 3,5961 0,8398 238,0500 388,3000 1,6312 10 Polenergia 1,8983 2,9298 1,5433 32,8900 12,7800 0,3886 11 Ergis 2,5838 2,7498 1,0642 5,2720 6,4000 1,2140 12 Atende 2,5245 2,5728 1,0191 2,6740 5,2320 1,9566 13 NTT 2,5525 2,3828 0,9335 2,8760 2,3440 0,8150 14 CUBE ITG 2,5242 2,1319 0,8446 3,0740 4,9820 1,6207 15 Macrologic 3,3471 3,3327 0,9957 38,6540 57,6000 1,4901 16 Intercars 2,7891 2,7687 0,9927 253,5600 314,1400 1,2389 17 Global Cosmed 2,8279 2,6546 0,9387 5,4480 3,8060 0,6986 18 Harper Hygienics 2,9142 2,2097 0,7583 2,5160 1,0580 0,4205 19 Gobarto 2,3967 2,4816 1,0354 7,0160 6,9940 0,9969 20 Mennica Polska 2,7995 2,9395 1,0500 14,1740 19,8640 1,4014 Źródło: opracowanie własne 6 Pozycja fundamentalna – jako suma 5 wskaźników unormowanych 7 z zastosowaniem metody unitaryzacji zerowanej może przyjmować wartości 8 z przedziału od 0 do 5, naturalnie im ten miernik jest wyższa tym pozycja firmy 9 1 AP 15 - średnia arytmetyczna z kursów zamknięcia na AP - 17 średnia arytmetyczna z kursów zamknięcia na roku. lepsza. W przypadku większości badanych firm, miara ich pozycji fundamentalnej 1 kształtuje się około 2,5, czyli wartości średniej, co świadczy o przeciętnej pozycji 2 większości firm. W przypadku 12 firm ich pozycja w 2016 roku jest gorsza niż 3 w 2014, ponieważ f16/f14 jest mniejsze od 1. Oznacza to, iż w przypadku 4 większości firm ich pozycja na koniec 2016 roku jest gorsza niż na koniec 2014 5 roku. Natomiast w przypadku zmiany kursów akcji tych spółek w maju 2017 roku 6 (czyli po opublikowaniu raportów finansowych za 2016 rok), w stosunku do maja 7 2015 roku (czyli po opublikowaniu raportów finansowych za 2014 rok), należy 8 powiedzieć, iż w przypadku 12 firm stosunek ten jest wyższy od 1, czyli ich kursy 9 są wyższe. Już sam ten fakt nakazuje sceptycyzm co do skorelowania tych zmian. 10 Współczynnik korelacji liniowej Pearsona pomiędzy zmianami pozycji 11 fundamentalnej firm, a kursów ich akcji wynosi 0,1157, co oznacza brak związku 12 pomiędzy zmianą pozycji fundamentalnej firm, a zmianą ich kursów. W tej 13 sytuacji nie ma sensu próba estymacji równania regresji. Bardziej uzasadniona 14 wydaje się być analiza techniczna kursów od fundamentalnej. 15 PODSUMOWANIE 16 Przeprowadzone badanie wykazało, iż większość badanych spółek 17 charakteryzuje się dobrą płynnością, jest zyskowna i zadłużenie kształtuje się 18 w normie. 19 Kondycja większości firm uległa pogorsz Słynny inwestor Warren Buffett powiedział kiedyś, że cena jest tym, co płacimy, a wartość tym, co dostajemy w zamian. Cenę akcji możemy na bieżąco śledzić w giełdowej tabeli notowań, ale wartość spółki musimy oszacować sami. W tym celu należy zastosować analizę fundamentalną (AF). Ocena otoczenia Celem AF jest otrzymanie teoretycznej wartości akcji, którą następnie należy porównać z aktualnym kursem. Dzięki temu uzyskujemy informację, czy spółka jest niedowartościowana czy przewartościowana. Buffett zawsze poszukiwał na giełdzie firm o wysokiej wartości, których kursy akcji były wyraźnie za niskie. W ten sposób mógł on nabyć świetny produkt po promocyjnej cenie. Aby znaleźć giełdowe okazje, należy prześwietlić firmę pod kilkoma aspektami. – Zawsze zaczynam od ogólnego zarysu makroekonomicznego. Następnie oceniam sektor – jego oczekiwaną dynamikę i średnie rentowności. Następnie analiza schodzi na poziom samej spółki. Najpierw oceniam jej pozycję strategiczną, a następnie przewagi konkurencyjne. Na końcu szacuję potencjał firmy do generowania dodatnich przepływów pieniężnych – wyjaśnia Zbigniew Obara, analityk BM Alior Banku. Jego zdaniem proces AF jest u wielu analityków podobny, jednak najbardziej liczą się trafność w ocenie potencjału danej spółki i w prognozowaniu przyszłych przepływów. W analizie makroekonomicznej chodzi o ocenę potencjału gospodarczego kraju, w którym chcemy inwestować. Z giełdowego punktu widzenia powinniśmy największą wagę przywiązywać do wskaźników pokazujących aktualny stan koniunktury i nastroje wśród przedsiębiorców. Nie będziemy więc skupiać się na PKB (mocno opóźniony), ale na odczytach produkcji przemysłowej, sprzedaży detalicznej oraz wskaźnikach PMI. Ponadto należy zwracać uwagę na stan finansów publicznych oraz inflacji, które będą przekładać się na politykę monetarną. Dla giełdy najbardziej sprzyjające są stabilne lub spadające stopy procentowe. Na podstawie zebranych danych należy określić moment cyklu gospodarczego, w jakim znajduje się właśnie gospodarka. Dla inwestora najbardziej atrakcyjny jest dołek cyklu, bo giełda o kilka miesięcy wyprzedza sytuację w realnej gospodarce. Na rynek lepiej wchodzić wtedy, gdy dane makro są na niskim poziomie, ale nie wykazują tendencji do dalszego pogorszenia, wskaźniki wyprzedzające sygnalizują stopniowe ożywienie gospodarcze, a stopy pozostają niezmienione lub maleją. W drugim etapie AF – analizie sektorowej – chodzi o ocenę atrakcyjności inwestycyjnej danej branży. Poszczególne sektory mają różną wrażliwość na koniunkturę. Zyski w takich sektorach jak wydobywczy, deweloperzy i odzież charakteryzują się najszybszą dynamiką wzrostu w późnych okresach cyklu koniunkturalnego, ponieważ są w dużym stopniu uzależnione od dobrego stanu rynku pracy i zamożności konsumenta. Zupełnie inaczej szacować się będzie atrakcyjność np. branży biotechnologicznej, w której czas od zainwestowania kapitału osiągnięcia zysku jest bardzo długi. Sytuacja spółki W kolejnym etapie AF należy przejść do analizy sytuacyjnej spółki: ocenić jakość kadry zarządzającej, strategię, sytuację na tle konkurencji. Należy poznać model biznesowy interesującej nas spółki, czyli to, co jest głównym źródłem jej przychodów, i w jaki sposób zarabia. Powinno się sprawdzić, czy interesująca nas firma posiada odpowiedni produkt i atrakcyjny rynkowo produkt. Kluczowe jest pytanie, czy wytypowana firma jest zdrowa finansowo. Najważniejszym źródłem informacji w tym zakresie są raporty okresowe zawierające trzy główne elementy: rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych oraz bilans. Zmiany wyników najlepiej analizować w relacji rok do roku, co wyklucza wpływ efektów sezonowych. Warto przyjrzeć się przychodom ze sprzedaży oraz kolejnym istotnym poziomom rachunku, czyli kosztom ogólnym i zarządu, zyskowi operacyjnemu, kosztom finansowym i wreszcie zyskowi netto. Bilans pokazuje wartość księgową spółki i jest jednym z kluczowych elementów sprawozdania finansowego. Składa się z dwóch części: aktywów (to, co firma posiada) i pasywów (środki finansujące aktywa). Warto obserwować takie wartości, jak suma bilansowa, struktura bilansowa (relacje aktywów trwałych do aktywów obrotowych oraz kapitałów własnych do zobowiązań), relacja zobowiązań do należności z tytułu dostaw i usług. Należy mieć na oku zmiany poszczególnych pozycji. – Podczas oceny przedsiębiorstwa w pierwszej kolejności uwagę zwracamy na jakość zarządzania kapitałem obrotowym. Od tego zależy bowiem w długim okresie zdolność spółki do generowania gotówki. Uzyskane w ten sposób środki mogą posłużyć do wypłaty dywidendy lub zostać przeznaczone na inwestycje – mówi Marek Straszak, analityk w DM BPS. – Najkorzystniejsza jest sytuacja, gdy spółka utrzymuje ujemny kapitał obrotowy netto. Oznacza to, że swój majątek jest w stanie finansować w pewnej mierze darmowym kapitałem, przez co zwiększa się rentowność dla akcjonariuszy, a spółka ponosi niższe koszty finansowe – dodaje. W rachunku przepływów pieniężnych wyróżnia się ich trzy rodzaje. Pierwsze to przepływy z działalności operacyjnej, które wynikają z podstawowej działalności spółki, a więc wpływów pieniężnych ze sprzedaży, zapłaty za materiały, wypłaty wynagrodzeń itp. (dodatnie saldo jest pozytywne). Przepływy z działalności inwestycyjnej wynikają ze sprzedaży lub nabycia składników trwałych, np. maszyn czy budynków (dodatnie saldo oznacza sprzedaż majątku, ujemne świadczy o nabyciu, czyli o rozwoju firmy). Ostatni rodzaj to przepływy z działalności finansowej, które wynikają z obrotu kapitałem, np. emisji akcji (wpływ), zaciągnięcia kredytu, spłaty kredytu (wypływ). Oceniając atrakcyjność inwestycyjną danej spółki w długim terminie, warto posłużyć się podstawowymi wskaźnikami, takim jak cena akcji do zysku na jedną akcję (C/Z), cena akcji do wartości księgowej akcji (C/WK) czy wskaźnikiem EV/EBITDA, porównującym tzw. wartość przedsiębiorstwa do zysków operacyjnych powiększonych o amortyzację. Najlepiej jest, gdy wszystkie wskaźniki wyliczamy na podstawie prognozowanych, a nie historycznych wyników – wówczas najlepiej spełniają swoją rolę. Wysokie wskaźniki nie muszą świadczyć, że firma jest przewartościowana, często bowiem premia ma swoje uzasadnienie. – Dodatkowa premia jest płacona za względne bezpieczeństwo takiej inwestycji, zazwyczaj wyższą stopę dywidendy lub wysoko oceniane kompetencje zarządu. Niektóre spółki mogą być także relatywnie droższe ze względu na przewidywaną przez rynek lepszą od konkurentów poprawę wyników w następnych okresach – wyjaśnia Straszak. Z kolei z dyskontem wyceniane są firmy, których wyniki się pogarszają, są mało transparentne, nie wypłacają dywidendy lub nadszarpnęły zaufania inwestorów w poprzednich latach. Giełda jest kobietą Podobno nawet najsłynniejszy inwestor giełdowy świata – amerykański przedsiębiorca Warren Buffett – inwestuje jak... dziewczyna. Jednak według badań tylko niespełna 1/5 wszystkich akcjonariuszy na warszawskiej giełdzie to kobiety (OBI, 2014), a odsetek ten wzrasta bardzo powoli. Aby zainteresować inwestorki rynkiem kapitałowym, Ministerstwo Skarbu Państwa wraz z Energą postanowiło w tej edycji programu Akcjonariat Obywatelski stworzyć nowy projekt dedykowany żeńskiej części inwestorów. „Giełda jest kobietą" ma na celu podniesienie poziomu wiedzy kobiet z inwestowania na giełdowym parkiecie, wzmocnienie ich pewności siebie w podejmowaniu decyzji oraz zapoznanie z technikami radzenia sobie ze stresem w czasie hossy i bessy. Prelekcje poprowadzą kobiety dla kobiet, a poza częścią merytoryczną i motywacyjną, których wysoką jakość zapewnią ekspertki rynku kapitałowego i psychologii, będzie także miejsce na zadawanie pytań i networking. Na inauguracyjnym spotkaniu na GPW w Warszawie 17 marca wystąpią: dr Iwona Sroka – prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Maja Goettig – prezes Instytutu Analiz i Ratingu przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, Olga Kozierowska – autorka projektu „Sukces pisany szminką", Agata Gawin – zastępca dyrektora Domu Maklerskiego Raiffeisen Bank Polska, a także psycholog Maria Rotkiel. Szkolenia planowane są ponadto we Wrocławiu ( Poznaniu ( i Gdańsku ( Projekt został objęty patronatem honorowym prezesa Rady Ministrów pani Ewy Kopacz. Zapisy i program na Cena rynkowa akcji to zawsze wyniki spotkania się ze sobą podaży i popytu. Istnieje kilka czynników decydujących o jej wycenie, ale inwestorzy każdego dnia muszą decydować – kupić, a może sprzedać?Doświadczenie ma znaczenieWiel osób, tóe dopiero stawiają pierwsze kroki na GPW, nie zastanawia się na przykład ile kopii gry musi sprzedać nadchodzącym roku firma CD Projekt, aby jej wycena na poziomie oscylującym wokół 30 mld zł miała przynajmniej w części znamiona racjonalności. Warto przy tym pamiętać, że cena rynkowa nawet przez długi czas może się znacząco różnić się od logicznie uzasadnionej wyceny. Nie oznacza to, że nie warto jej znać. W końcu ostatecznie kupujemy przecież akcje realnie działającej spółki. Choć nie mamy wpływu na decyzje zarządu, posiadamy mały kawałek firmy i jego wartość zależy od jej wyników. Nawet jeśli my, jako inwestorzy, ich nie analizujemy, to już duże instytucje, dysponujące ogromnym kapitałem, już urośnie czy spadnie?Bywa i tak, że ceny akcji są sztucznie zawyżone lub wręcz przeciwnie. Do zaniżenia wartości akcji dochodzi wówczas gdy znaczący akcjonariusze w tym np. fundusze inwestycyjne czy emerytalne sprzedają akcje, aby oddać pieniądze inwestorom bądź państwu. Może to być także kadra zarządzająca spółki, która wie, że perspektywy firmy nie są zbyt dobre i wykorzystują okazję do sprzedaży akcji po atrakcyjnej szczęście, polskie i międzynarodowe prawo obliguje wszystkie spółki i osoby zasiadające w zarządach do informowania inwestorów o wydarzeniach, które mogą wpływać na wycenę ich akcji. Służy do tego Elektroniczny System Przekazywania właśnie w komunikatach ESPI można znaleźć informacje dotyczące sprzedaży lub zakupu akcji przez prezesa, czy choćby o zawarciu dużego kontraktu, albo o wynikach każdego kwartału. Co więcej, prawo ogranicza także możliwość wykorzystywania przekazu marketingowego w oficjalnym komunikacie, czego nie można powiedzieć o publicznych wystąpieniach prezesów lub właścicieli akcjami to zatem zajęcie wymagające nie tylko wiedzy, ale także doświadczenia i pewnej intuicji. Jeśli chcesz handlować akcjami na nagradzanej platformie i zdobywać pierwsze szlify bez ryzyka utraty kapitały czytaj dalej i zyskaj dostęp do 19 000 akcji z rynków głównych i wchodzących z całego jeszcze szukać informacji dotyczących kondycji danej spółki giełdowej?Najlepsze źródła informacji na temat spółek notowanych na giełdzie to między innymi:ogólnodostępne media takie jak blogi, portale internetowe, telewizja, czy radio,tematyczne fora dyskusyjne oraz otwarte i prywatne grupy w mediach społecznościowych,profesjonalne analizy udostępniane przez instytucje finansowe takie jak domy maklerskie.

wartość akcji pewnej spółki giełdowej